Samskiptamiðlar byggðir á samböndum

Þetta eru samfélagsnet sem miða að því að tengja fólk saman, eins og Facebook.

Afþreyingarsamfélagsmiðlar

Í þessari gerð er meginmarkmiðið að neyta stafræns efnis, eins og YouTube eða TikTok.

Sértækir samfélagsmiðlar

Þeir eru lagaðir að sérstökum markhóp, eins og TripAdvisor.

Faglegir samfélagsmiðlar

Þetta eru þeir sem hafa það að markmiði að skapa fagleg tengsl á milli notenda, eins og LinkedIn.

Facebook. Ýtt úr vör árið 2004 með það að markmiði að tengja fólk til að deila upplýsingum, fréttum, myndböndum og myndum. Miðillinn hefur 2,9 milljarða virka notendur árið 2022.

YouTube. Stofnað árið 2005, það er samfélagsnet sérstaklega hugsað til að deila myndböndum, og þaðan kemur hið nýja starfsheiti „youtubers“. Meira en 2,5 milljarðar virkra notenda árið 2022.

Instagram. Því var hleypt af stokkunum árið 2010 og er aðallega notað til að deila myndböndum og myndum. 1,5 milljarðar virkra notenda árið 2022.

Nú til dags má segja að samfélagsneta sé fyrst og fremst til einkanota: þau gera þér kleift að fylgjast með nýjustu fréttum, kynnast nýju fólki, halda sambandi við fólk sem þú þekkir nú þegar (hvar sem er í heiminum), eiga gagnvirk samskipti við margs konar texta og skemmta þér yfir miklu magni af hljóð- og myndefni.

Samfélagsmiðlar eru skemmtilegir, opnir og breytilegir, en mundu að nota þá á ábyrgan hátt - ekki eyða deginum í að endurhlaða Instagram-síðunni þinni!

PewDiePie. This Swedish youtuber has been active since 2010 and already has more than 110 million subscribers, making him one of the oldest youtubers on the YouTube platform, and also one of the best known. He is mainly dedicated to the creation of entertainment videos and video games. In 2016 he was listed by Time magazine as one of the 100 most influential people in the world.

• Takmörkuð persónuvernd. Mundu að allt sem þú hleður upp á internetið verður skráð að eilífu einhvers staðar, svo íhugaðu mikilvægi einkalífs þíns.
• Samfélagsmiðlafíkn. Það er mikilvægt að setja sér mörk þegar þú notar samfélagsmiðla, því notkun þeirra getur leitt til alvarlegrar fíknar sem fjarlægir þig frá fólkinu í kringum þig.
• Neteinelti. Alltaf þegar þú verður vitni að því að einhver leggur einhvern annan í einelti á netinu (og í raunveruleikanum) ættirðu að tilkynna það til yfirvalda svo að þau geti gripið til viðeigandi aðgerða.
• Fjárkúgun. Vertu varkár með hvað þú birtir á samfélagsmiðlum til að forðast að verða fyrir fjárkúgun. Ef slíkt kemur fyrir þig skaltu tilkynna það til yfirvalda.
• Falsfréttir. Ekki láta óáreiðanlegar fjölmiðlafréttir hafa áhrif á þig, reyndu alltaf að athuga hvort upplýsingarnar eru traustar.
• Raunveruleikaskekkja. Stundum gefa samfélagsmiðlar ranga mynd af stöðugri hamingju annars fólks, sem er bæði óraunhæf og getur leitt til þess að sá raunveruleiki sem þú skynjar, sé skekktur.

• Vefveiðar eða eftirlíkingar (e. phishing and impersonation). Þegar þú gefur upp persónulegar upplýsingar á samfélags- netum getur fólk notað þær til að herma eftir þér eða einhverjum öðrum í þeim tilgangi að nálgast persónulegar upplýsingar um annað fólk. Til dæmis notar fólk tæknina til að ná í kynferðislegar myndir til að kúga fé frá viðkomandi.
• Einelti og neteinelti. Þetta er glæpur sem er of algengur og sér stað þegar fólk tjáir óvægna gagnrýni eða meiðandi ummæli, hótar og viðheldur áframhaldandi áreitni. Hugsaðu alltaf um einstaklinginn á bak við skjáinn, þegar þú beinir athugasemdum að honum/henni. Viðkomandi gæti liðið andlegar þjáningar vegna þessa.
• Ærumeiðingar og rógburður. Þetta brot varðar árásir á heiður og æru einstaklings eða fyrirtækis. Tjáningarfrelsið verður að vera takmörkunum háð, enda ekki hægt að nota það sem afsökun til að ráðast á aðra án afleiðinga.

• Vertu á varðbergi gagnvart ókunnugum.
• Ekki gefa upp persónulegar upplýsingar eins og heimilisfang eða símanúmer.
• Hafðu reikningana þína aðeins sýnilega fólki sem þú þekkir með því að breyta persónuverndarstillingunum þínum.
• Athugaðu reglur hvers samfélagsnets; oft eru reglur brotnar vegna vanþekkingar, til dæmis þegar kemur að lágmarksaldri til skráningar. Þekktu réttindi þín og skyldur.
• Ekki birta of persónulegar myndir, eða myndir af öðru fólki án samþykkis þeirra.
• Finndu út hvaða yfirvöld þú ættir að hafa samband við ef þú verður vitni að glæp á samfélagsmiðlum.
• Tilkynntu móðgandi athæfi eða hugsanlega glæpi. Samfélagsnet hafa einnig möguleika á að loka fyrir reikninga ef þér finnst þú vera áreitt(ur) eða ráðist á þig á einhvern  hátt.

Samfélagsmiðlar

Það má nota samfélagsmiðla í ýmsum tilgangi: til afþreyingar(Twitch, YouTube), samskipta (Facebook), faglegra tengsla (LinkedIn), leit að hótelum (TripAdvisor)...

Að nota samfélagsmiðla

Samfélagsnet geta verið til einkanota, til viðskiptanota í gegnum samfélagsstjóra sem stjórna þeim, og þau geta jafnvel orðið starfsvettvangur, eins og í tilfelli áhrifavalda.

Hin dulda hlið samfélagsmiðla

Samfélagsmiðlar eiga sér skuggahlið, þar sem ýmsar hættur ber að forðast, eins og fíkn og skekkt veruleikasýn.

Varúðarráðstafanir og ráð

Þú ættir að athuga hverjar reglurnar eru innan hvers samfélagsnets, ekki birta of persónulegar upplýsingar og vertu vakandi fyrir netglæpum.